Miniatür sənəti

"Miniatür sənəti" 2020-ci ilin dekabrın 16-da Türkiyə, Azərbaycan, İran və Özbəkistanın birgə hazırladığı “Miniatür sənəti” nominasiya sənədi UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin qorunması üzrə Hökumətlərarası Komitəsinin 15-ci iclası zamanı müzakirə olunub və bu mədəni element UNESCO-nun Bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irsi üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilmişdir.

Miniatür qızıl, gümüş və müxtəlif üzvi maddələr kimi xammaldan istifadə etməklə kitablar, papier-maşe, kilimlər, tekstil, divarlar, keramika və digər əşyalar üzərində kiçik rəsmlərin dizaynını və yaradılmasını nəzərdə tutan ikiölçülü sənət əsərinin bir növüdür. Tarixən miniatür, mətnin vizual olaraq dəstəklənməsi məqsədilə kitab rəsmləri kimi istifadə edilmiş, lakin element inkişaf etmiş və onu memarlıqda və ictimai yerlərdə bəzək kimi də istifadəsi müşahidə olunmuşdur. Miniatür naxışları inancları, dünyagörüşləri və həyat tərzini təsviri formada ifadə etməklə yanaşı, İslam təsiri ilə yeni xarakter almışdır. Onlar arasında üslub fərqləri olsa da, təqdim edən İştirakçı Dövlətlər tərəfindən tətbiq edilən miniatür sənəti mühüm xüsusiyyətlərə malikdir. Bütün hallarda bu, adətən mentor-şagird münasibətləri (qeyri-formal təhsil) vasitəsilə ötürülən və hər bir cəmiyyətin sosial və mədəni kimliyinin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edilən ənənəvi sənətdir. Miniatür, fiqurların ölçüsünün əhəmiyyətinə görə dəyişdiyi xüsusi bir perspektiv nümayiş etdirir - realist və naturalist üslublardan əsas fərq. Əsrlər boyu mövcud olmasına baxmayaraq, inkişaf etməyə davam edir və beləliklə, keçmişlə indiki zaman arasındakı bağları gücləndirir. Ənənəvi rəngkarlıq prinsipləri və texnikaları qorunub saxlanılır, lakin rəssamlar da prosesə fərdi yaradıcılıq gətirirlər.