Dilçilik İnstitutunda Beynəlxalq Ana Dili Gününə həsr olunan elmi sessiya
2020-02-19Fevralın 19-da Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda 21 fevral - Beynəlxalq Ana Dili Gününə həsr olunan elmi sessiya keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, AMEA-nın əsas binasında təşkil olunan tədbiri institutun direktoru, akademik Möhsün Nağısoylu açaraq dünyada qeyd olunan Beynəlxalq Ana Dili Gününün yaranma tarixindən danışıb. Bildirib ki, 1952-ci ildə Pakistanda benqal dilinin qadağan edilməsinə qarşı keçirilən aksiyada 4 nəfər şəhid olub və onların xatirəsinə ehtiram əlaməti kimi 1999-cu ilin noyabrında UNESCO tərəfindən fevralın 21-i Beynəlxalq Ana Dili Günü elan edilib.
Dilin xalqın varlığı, milli kimliyi olduğunu deyən M.Nağısoylu orta əsrlərdə fars dilinin şeir, ərəb dilinin elm, türk dilinin isə danışıq dili kimi qəbul edildiyini, nəticədə Azərbaycanın bir sıra görkəmli ədiblərinin öz əsərlərində ana dilimizdən az istifadə etdiklərini söyləyib. Direktor XVI əsrdə Səfəvilər dövründə Azərbaycan dilinin dövlət dili səviyyəsinə qalxdığını və beləliklə ana dilindən istifadənin geniş vüsət aldığını diqqətə çatdırıb. O, bu təşəbbüsün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə də davam etdirildiyini və 1918-ci il 27 iyun tarixində imzalanmış qərarla ana dilinin dövlət dili elan olunduğunu bildirib.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin “Xalqı xalq edən, milləti millət edən onun ana dilidir” sözlərini xatırladan alim SSRİ dövründə ana dilimizin öz qüdrətini qorumasında Ulu Öndərin müstəsna xidmətlərini xüsusi qeyd edib. Bildirib ki, Ümummilli Lider 1969-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin 50 illik yubileyində ilk dəfə SSRİ miqyasında yüksəkvəzifəli şəxs kimi rus dilində deyil, öz ana dilində çıxış edib, həmçinin məhz onun iradəsi nəticəsində Azərbaycan SSR-in 1978-ci ildə qəbul olunmuş Konstitusiyasında Azərbaycan dilinə dövlət dili statusu verilib. M.Nağısoylu ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanmış müstəqil Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 21-ci maddəsində dövlət dilinin Azərbaycan dili kimi təsbit edildiyini, habelə 2002-ci il sentyabrın 30-da “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Qanunun qəbul olunduğunu diqqətə çatdırıb.
Prezident İlham Əliyevin daim ana dilimizə diqqət göstərdiyini və qayğı ilə yanaşdığını deyən alim ölkə başçısı tərəfindən “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında”, “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı haqqında”, “Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında” və “Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” sərəncamlar imzalandığını bildirib.
Bu gün dünyada 200-dən çox ölkənin və 70 rəsmi dövlət dilinin mövcud olduğunu vurğulayan M.Nağısoylu ana dilinin saflığının qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsinin önəminə toxunub.
Tədbirdə professorlar Buludxan Xəlilov və Adil Babayev Azərbaycanda dil quruculuğu sahəsində görülən işlərdən danışıblar. Azərbaycan dilinin dünyanın ən inkişaf etmiş və zəngin dillərindən biri olduğunu söyləyib, dilimizi yad ünsürlərdən qorumağın, həmçinin dilin tədrisi məsələsinə ciddi yanaşmağın zəruriliyini qeyd ediblər.
UNESCO üzrə Azərbaycan Respublikasının Milli Komissiyasının ikinci katibi Aysel İbrahimli çıxışında ölkəmizdə belə tədbirlərin keçirilməsinin təqdirəlayiq hal olduğunu vurğulayıb.
Qeyd olunub ki, hər il bu günlə bağlı mövzu seçilir. Bu il sərhədsiz dillər mövzusunun seçilməsi ölkələr arasında dil baryerinin aradan qalxmasına, dil və mədəni müxtəlifliyin təbliğinə kömək edə bilər.
Sessiyada filologiya üzrə elmlər doktoru Mayıl Əsgərov “Ana dilimizi - Azərbaycan dilini dünyada tanıdaq”, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Elçin İsmayılov “Azərbaycan dilinin poetik imkanları”, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Günel Orucova “Ana dili mənəvi varlığımızdır” mövzularında məruzə ilə çıxış ediblər.
